“Туужис” номын тухайд

 
Би өмнө нь блогтоо Нобелийн шагналт зохиолч орчин үеийн уран зохиолын томоохон төлөөлөгч Мо Яний "Дарсны орон" хэмээх онц сонирхолтой, бишрэм сайхан орчуулагдсан номын тухай сэтгэгдлээ сийрүүлж байсан билээ. Тэгвэл тэрхүү номын орчуулагч Гэрлээгийн бас нэгэн орчуулгын бүтээл "Туужис" нэртэйгээр хэвлэгдсэнийг би өнгөрдөг долоо хоногт уншиж уран зохиолд ахин дурлалаа. Ингээд энэхүү номын талаар товч сэтгэгдлээ хуваалцъя.

                Тус номын нэрийн хэдий "Туужис" ч гэлээ,  тус ном Пушкины "Цасан шуурга", "Буудалцсан нь", Жек Лондоны "Мексик хүн" хэмээх сэтгэл сэргээж, урам зориг бадраасан гурван өгүүллэгээр эхэлж таныг халаах болно.

                Би лав Пушкины үргэлжилсэн үгийг уншиж байгаагүй. Гэтэл Оросын орчин үеийн утга зохиолын суурийг тавьсан тэр их хүн манай Монголын орчин үеийн уран зохиолыг үндэслэгч Д.Нацагдоржийн адилаар яруу найргаас гадна жүжиг, өгүүллэг гэх мэт бүх төрлөөр оролдон бичдэг байж.  Харин эл номын эхэнд буй хоёр өгүүллэгийг нь уншаад бол Пушкин юу ч бичсэн Пушкин л байдаг юм байна гэсэн бодол эрхгүй төрсөн шүү. Ялангуяа тэр "Буудалцсан нь" өгүүллэгийг уншихад надад миний дуртай кино найруулагч Квентин Трантиногийн кино шиг л санагдсан. Эл өгүүллэгт оросын хоёр офицерын хооронд өрнөх халз тулааны тухай гарах бөгөөд амьтнаар бол альфа эрэгчин болох гэсэн эрчүүдийн хоорондын ширүүхэн өрсөлдөөн, тэмцлийг маш сонирхолтойгоор хүүрнэн үзүүлсэн буй.

                “Туужис”-ыг уншихаасаа өмнө би Мурукамигийн "1Q84", "Өнгөгүй Тазаки Цүкүрү ба түүний эргэлийн он жилүүд" хэмээх хоёр номыг угсруулан уншсан юм. Тэгтэл Жек Лондоны "Мексик хүн" хэмээх энэхүү латин америкчуудын халуун цус буцалсан өгүүллэг намайг Муракамигийн меланхолик хэмнэлээс суга татан гаргах шиг болсон гэхэд болно. Манайх Жек Лондонг "Цагаан соёт"-оор нь сайн мэднэ. Би ч багадаа уншаад уйлж байж билээ.  Харин зохиолчийн энэхүү бадрангуй, ирмүүн өгүүллэгийн төгсгөлд спортын тэмцээн үзээд, манай тал ялсан юм шиг л хөөрөн баярласан. Та нар уншихаараа яагаад намайг ингэж хэлснийг ойлгомз.

                Харин дараагийн зохиолыг би киногоор бол сэтгэлзүйн триллер гэж хэлнэ. Энэ бол энэ мянга есөн зуун хорь гучаад онд энэ дэлхийн хамгийн алдартай зохиолчдын нэг асан Австрийн Стефан Цвейгийн "Амок" тууж юм. Яагаад ингэж цохоод байна вэ гэвэл, би өөрөө энэ Стефан Цвейгийг сайн мэддэггүй нэрээр нь багцаалдан оросын нэг зохиолч ухааны юм бодон тууж явсан нь, ичмээр. Учир нь Наранбаатар найруулагчийн "Танихгүй эмэгтэйн захидал" хэмээх Стефан Цвэйгийн зохиолыг дэлгэцийн бүтээл болгосныг анх гарахад нь үзчихээд "Аан, иймэрхүү хярааны юм байдаг юм байна" гээд  тэрхүү номыг уншъя гэж санах байтугай гартаа барьж ч үзээгүй юм л даа. Тэгээд энэ "Амок" гэдэг туужийг уншсаны дараа л, зохиолчийг сая нэг мэдэж авч, "Танихгүй эмэгтэйн захидал" гэдэг бол Стефан Цвейгийн "Амок - Хүсэл шунлын түүхүүд" хэмээх, шүтэн бишрэгчийн хувиар Зигмунд Фройдын психоанализ онолоор иш хийн бүтээсэн алдартай номд багтсан дөрвөн туужийн нэг болохыг сая нэг мэдэж аваад, "Танихгүй эмэгтэйн захидал" бол заавал унших ном юм байна гэдгийг сэхээрээд сууж байна. Тэгэхээр "Танихгүй эмэгтэйн захидал" гэдэг кино зохиолыг бол зүгээр зэрмэдэглээд хаячихсан бололтой.

                Дэлхийн уран зохиолд "хувирал" болсон Франц Кафкагийн "Хувирал" туужийн тухайд, Габриэль Гарсиа Маркес эхнийх нь өгүүлбэрийг уншаад орноосоо унаж байсан гэдэг. Дэлхийн хамгийн алдартай туужийг нэрлэ гэвэл уран зохиол гадарладаг нэгэн "Хувирал" л гэж хариулах вий.

                Эцэст нь, би монгол хэлэнд орчуулагдсан Муракамигийн хоёр роман болох "1Q84", "Өнгөгүй Тазаки Цүкүрү ба түүний эргэлийн он жилүүд"(Үүний тухайд сэтгэгдлээ блогийн өмнөх бичвэрээрээ оруулсан байгаа) хоёуланг нь уншсан гэж дээр хэлсэн.  Тэгвэл хамгийн сүүлд уншсан  Муракамигийн "Хилийн дээснээс урагшхан, алтан нарнаас баруунтаа" хэмээх энэ тууж, бэсрэг роман ч гэдэг юм билээ, дээрх хоёр романаас хамаагүй жинтэй санагдсан шүү. Амтархан уншсан ч гэлээ одоо болтол тархи толгойдоо шингээж чадалгүй, ганц сэтгэгдэл биччихсэн юм гэж бодох авч чадахгүй л явна.

                Ер нь эл номын тууж, өгүүллэгүүд уншихад ярвиггүй, хөнгөхөн хөвөрч, нүдэнд үзэгдэж, чихэнд сонсогдож, сэтгэлд хоногших нь дээрх зохиолчдын ид хав хийгээд орчуулагчийн маань эрдэм чадал биз ээ.  Гэрлээ орчуулагчийн бас нэг чанар байна: уншсан ч яалаа, байсан ч яалаа, орчуулсан ч яалаа, байсан ч яалаа биш харин ч уншихгүй өнгөрч боломгүй сонин, содон зохиол туурвилыг сорчлон орчуулаад байх шиг. Ингээд түүний дараагийн сайхан орчуулгын бүтээлийг хүлээх л үлдэх шив дээ.

 Жич: Гэрлээ орчуулагчийн блогоор зочлохын хүсвэл хаяг нь энэ шүү: http://anandgerel.blogspot.com/